iek mhwn Amr SuB kwrj
iek mhwn Amr SuB kwrz
hPqwvwr rivdws p`qRkw jlMDr ivc CipAw 22 julweI 1997
mwstr rwmDn nWglU mh`lw nvIN AwbwdI Bogpur izlHw jlMDr 144201
imqI 19-09-2019
1. kuJ pCokV---A`j qoN koeI swFy pMj hzwr swl pihlW AwrIAw lok Bojn pwxI qy hor su`K suivDw pRwpq krn leI Bwrq vl vDy[ ieh SrnwrQI hOlI hOlI BwrqI mUlvwsIAW qy BwrU huMdy gey qy AMq iehnW dy mwlk bx bYT jo Ajy qk ies Bwrq nMU MUAwpxy SkMjy iv`c k`s ky jkVI bYTy hn[ iehnW hmlwvrW dw Dwvw Ajy qk vI ies dyS dIAW mUl jwqIAW qy jwrI hY[ieiqhws dIAW 100 iv`coN 99 pusqkW iv`c iliKAw imldw hY ik AwrIAw lokW ny Bwrq qy hmlw krky Awpxy ADIn kIqw[ Bwrq iv`c iehscweI pRwiemrI isiKAw qoN hI pVHweI jWdI hY[ hux iek gu`Jw Awkrmx ieh ho irhw hY ik ies q`Q nMU lukwaux leI ieh is`D kIqw jw irhw hY ik AwrIAn lokW ny Bwrq qy hmlw nhI kIqw[ieh eyQoN dy hI vwsI hn[ ieh auprokq Bwrq dIAW mUl jwqIAW hn, AnusUuicq jwqIAW jo igxqI iv`c 1200 dy lgBg hn, p`CVIAW SRyxIAW jo igxqI iv`c 3700 dy lgBg hn] iehnw qoN ibnW AnusUicq jn jwqIAW, AnusUicq kbIly qy ivmukq jwqIAW vI hn]ieh ku`l jwqIAW imlw ky Bwrq dI kul vsoN dw 85% bxdIAW hn[ pr iehnW qy rwj krdIAW hn 15%[ iehnW ny 85% lokW qy eynW AiqAwcwr kIqw ik ieh bybs ho ky rih gey qy eynI v`fI sMiKAw iv`c hox qy vI iehnW 85% lokW dI hoNd hI nw rhI Aqy KyrUN KyrUN ho gey Aqy blhIn vI[ Bwrq iv`c kul s`q Drm mMny jWdy hn, ihMdU ,muslmwn, is`K, iesweI ,boDI ,jYn Aqy pwrsI[ ieh 85% iehnW DrmW iv`c hI vMfy gey hoey hn[ ieh Ajy q`k ikDry iek`Ty nhIN hoey qy nw hI iehnW nMU iek`Ty krn dw koeI auprwlw hI kIqw igAw hY[ iek`Ty nw hox dw Pl iehnw nMU ieh imilAw hY ik ieh swry vrg rotI, kpVy qy mkwn vrgy mu`Fly h`kW qoN vI vWJy hn [ AwkrmxkwrI G`t sMiKAw iv`c huMdy hoey vI hr su`K swDn pRwpq krI bYTy hn[ bRhmx vrg Bwrq dI ku`l vsoN dw 4% hn pr iehnw dw rwjnIqI dy 70% AiDkwr hY qy nOkrIAW qy 87%[ bwxIAW vrg kul vsON dw 5% hn pr iehnW dw DMn qy kbzw hY 90%[ eysy qrW izmINdwr kul vsON dw 6% hn pr zmIn qy AiDkwr hY 94%[ AwiKr eynw AiqAwcwr ikauN ?
2. ie`k pRSn---hux pRSn auTdw hY ik iehnW nMU ie`kqr ikvyN kIqw jwvy ieh bVw hI kiTn kwrj bVI hI sOK nwl hl kIqw jw skdw hY[ jykr iehnw nMU iek lVI iv`c
proieAw jwvy Bwv Dwrimk Dwgy nwl iek QW joiVAw jwvy[ iehnw nwl sbMDq swry AvqwrW, gurUAW, sMqW qy hor mhWpurSW dIAW bwxIAW nMU ie`kqr krky ie`k sWJw gRMQ
bxwieAw jwvy ijs nwl ieh 85% lok iek sWJy mMc qy byT skx[jdoN ieh iek sWJy mMc qy bYT gey qW iehnw nMU AwpxI SkqI dw AnuBv hovygw[ Awps iv`c ipAwr
vDygw[BweIcwrw iek hovyg[AwpxI mMdI hwlq suDwrn dw b`l imlygw[ KuShwlI AwvygI qy nrk dy jIvn qoN Cutkwrw imlygw[
3. ie`h srv gux hn--- ieh 85% lok Awpxy iv`c hr pRkwr dw gux rKdy hn [ iehnw nMU kurbwnI krnI AwaNdI hY[SMBUk irSI ny BgqI krky Awpxw sIs id`qw [
iehnw lokW iv`c is`K Drm leI keIAW ny kurbwnIAW kI`qIAW ijvyN sMq isMG qy sMgq isMG, bwbw jIvn isMG Awid[ gurU goibMd isMG nMU svrn jwqI dy srdwrW ny 'bydwvw'
dy id`qw jd ik ACUqW ny AwpxIAW jwnW kurbwn krky gurUu jI nMU sihXog id`qw[ ihMdU srdwr iSvw jI nMU kYd krw Awey pr ACUq gwrI myhqr auhnW nMU Cufw ilAwieAw[
ihMdUAW dI ZdwrI dy kwrx rwxw pRqwp dw kql krvw id`qw igAw [ jdoN ik kwvwh dy BIlW (Awid vwsIAW ) ny AwpxI jwn qy Kyf ky rwxw pRqwp dy pirvwr nMU bcwieAw[
is`KW dy dsvyN gurU, guruU goibMd isMG dy pirvwr nMU kYd krvwieAw[ pr ACUq jIvn isMG nOvyN gurUu, gurUu qyg bhwdr jI dw sIs cWdnIN cONk id`lI qoN qlvwrW dI CwvyN cu`k
ilAwieAw[ rwxI JWsI dI QW rwxI JWsI bx ky iehnw mUl vwsIAW ivcoN hI iek bIbI J`lkwrI bweI ShIdI dy geI [ pr gux rwxI JWsI dy hI gwey jWdy hn[BIl eyklvX
vrgy Arjn qoN v`D qIr AMdwz iehnW 85% jwqIAW ivcoN sI ijs qoN dkSxw iv`c AMgUTw mMg ky droxwcwrIAw kptI ny ienW dI qIr AMdwzI klw sdw sdw leI smwpq
kr id`qI[ SRI guru rivdws jI qy SRI guruU kbIr jI ijhy AiDAwqmk ividAw dy ipV iv`c pUrn, mhwn Avqwr iehnw jwqW iv`c pYdw hoey sn[ ijhnw dI brwbrI dUjIAW
jwqW vwly nhIN kr sky[ AwzwdI dy sMgrwmIAW iv`coN fw: BIm rwE AMmbyfkr dy brwbr koeI Xog sMgrwmIAW qy ivdvwn nhIN sI [ieh vI mUl jwqIAW ivcoN iek rqn sI
[
4. Awpy bxy dws ---pqw nhIN iehnw 85% bhusMiKAk lokW dI Aqmw ikauN suqI peI hY qy byA`xKI jIvn ikauN jIA rhI hY[ieh ies nrkI jIvn nMU hI Awpxw su`KW dw
BMfwr ikauN smJdI hY[dunIAW A`gy v`D rhI hY pr ieh KVoq iv`c hI sMquSt hn[ isAwxy AwKdy hn ik jo sMquSt hY auh murdw hY[swrIAW g`lW dI soJI iehnw nUMu qd hI
AwvygI jy iehnw nMU iek`Ty krn dw sWJw mMc bxw id`qw jwvy[auh sWJw mMc hY iek sWJy gRMQ dI rcnw krnI[ Ajy AsIN dUijAW nMU rjy hoey vyK vyK fkwr mwr rhy hW[
swfy Awpxy pyt KwlI hn[ swfy ivcoN koeI qW gIqw dw pujwrI hY koeI rwmwiex dw qy koeI mhWBwrq dw[ koeI gOqm bu`D dIAW pusqkW pVH-pVH ky Awpxy Awp nMU sMquSt krI
bYTy hn[ bhuq swry rwDw suAwmI bx ky Awpxy Awp nMU jIvn qoN mu`kq ho jwxw smJdy hn[ ku`J is`K Drm dy sRI guru gRMQ swihb jI AgvweI lY rhy hn[ku`J muslmwn bx ky
Awpxw jwqI klMk DoNdy hn[ ku`J iesweI bx ky mwx pRwpq krnw cwhuMdy hn[ ies swry dw kwrn ieh nhIN ik iehnw iv`c sUJ-bUJ dI Gwt hY[ Gwt ies gl dI hY ik
ieh jwx qW ikQy jwx[ieh jdoN AwpxI mMzl v`l nMU vyKdy hn qW A`gy mMzl idKweI nhIN iMdMdI qW AsIN moV k`t ky dUjI Zlq mMzl qy phuMc jWdy hW[jykr iehnw nMU iek
gRMQ dy rUp ivc mMzl iml jwvy qW ieh shI mMzl qy zrUr phuMcxgy[ikauNik iehnw iv`c b`l hY, au`dm hY[ AgvweI nhIN[ies leI Xqn hoxw cwhIdw hY ik iehnW vrgW
leI ie`k sWJw gRMQ iqAwr kIqw jwvy[ dUijAW dy gRMQ pUj-pUj ky qy dUijAW dI Et lY lY Awpy bxy dws nw bxy rhIey[
5.duijAW dIAW audwhrnW---ihMdU Drm nMU hI lY lE[ iehnw ie`k ie`k krky cwr vyyd rc ley[ iPr aupinSdW nMU 300 dI sMiKAw qk kr ilAw[ 8 purwxw mgroN 18
au`p-purwx hor GV ley[iPr mhWBwrq Aqy rwmwiex Awid[ igxqI iv`c 47 simRqIAW rc ky iek v`fw swrw AMbwr lw ilAw[ vydW bwry cwr bRwhmx nwm dy gRMQ ilKy qy
iPr cwr aup-vyd vI[ 6 dI ssMiKAw qk Awrixk gRMQ il`Ky qy 6 hI vyd AMg[ iqMn pRkwr dy sUqr gRMQ qy 6 pRkwr dy drSn Swsqr Awid[ eyny v`fy swihq dw hI kwrx hY
ik ies dIAW jVW bhuq fUMgIAW hn[ iehnw jVHW nMu ihlwaux leI Awid smwij dw swihq hoxw zrUrI hY[bwkI DrmW iv`coN jYn Drm vwilAw dy AMg Aqy au`p AMg 12 dI
igxqI iv`c hn[bu`D Drm dy iqMn pRkwr dy iqRipqk hn qy ku`J jwqk gRMQ vI[ auprokq ilKy iqn DrmW dw swihq ies iv`c vrnx qoN ibnw hor vI bhuq swrw hY[iesweI
Drm Aqy muslmwn Drm dy vI bwiebl Aqy kurwn Awpxy 2 dwrmk gRMQ hn[ 2% G`t igxqI is`K Drm ny vI QoHVy ijhy smyN iv`c hI Awpxw Dwrimk ieSt sRI gurU gRMQ
swihb dy nWA nwl bxw ilAw] BwvyN is`K gurU vydI qy soFI K`qrI vMSW iv`coN sn qy iehnw nMU ihMdU Drimk gRMQ pVHn dI koeI rok-tok nhIN sI iPr vI iehnw Awpxw v`Krw
gRMQ rc ky AwpxI v`KrI hoNd bxw leI[ pr AsIN Bwrq dy mUl vwsI ijhnw dI v`KrI hoNd qy siBAqw sdIAW qoN v`KrI bxI hoeI hY Ajy q`k Awpxw ieSt GVHn dy AXog
bxy hoey hW[ hux qweIN AsI NAwpxy AWp nMU ijauNdy r`Kx leI dUijAW dI Kwqr mrdy mrdy Awpxy Awp nMU Awp hI mwr ilAw hY [ jy kr AsIN Awpxy Awp leI mrIey qW
AsIN sdw-sdw dy leI ijauNdy rih skdy hW[
6. nvW gRMQ bxwaux ivc iJjk ikayN ?---Bwrq dy mUl vwsI 85% leI nvW Dwrimk gRMQ ikvyN iqAwr kIqw jwvygw ieh dUijAW gRMQW nMU vwcx qy swP p`qw lg jWdw hY[
irgvyd nMU hI lY lau[ ieh iksy iek dI rcnw nhIN hY[ sgoN v`K-v`K simAW qy v`K-v`K QWvW qy pYdw hoey irSIAW munIAW dI bwxI ie`kqr krky iek gRMQ dw rUp id`qw
igAw hY[eysy qrW muslmwnW dy Dwrimk gRMQ iv`c isrP hzr`q muhMmd swihb dI hI rcnw drj nhIN hY[sgoN iehnw qoN pihlW hoey pIr pYZMbrW dI bwxI jW iehnw qy ilKI
ausqqI nMU iek`Tw krky iek Dwrmk gRMQ dw rUp id`qw igAw hY[ ieho ku`J eIsweIAW dy Dwrimk gRMQ bweIbl iv`c hY[ is`K Drm ny vI Awpxw gRMQ v`K-v`K smyN qy v`K-v`K
QwvyN pYydw hoey qy v`K-v`K Drm dy rihbrW, gurUAW qy sMqW Aqy hor mhWpurKW dI bwxI nMU iek`qr krky iek "Awid SRI gurU gRMQ swihb jI"dw rUp id`qw igAw hoieAw hY[ qW
iPr kI kwrn hY ik AsIN bhusMiKAk mUl vwsI Awpxy ivcoN pYdw hoey rihbrW, gurUAW, sMqw qy hor mhWpurKW dI bwxI Aqy iehnw pRqI ilKI bwxI nMU iek`qr krky iek
Awid vMSI gRMQ ikauN nhIN bxw skdy[
7. nvyN gRMQ dw nWA --- nvyN gRMQ dw nWA srv sMmqI nwl koeI vI r`iKAw jw skdw hY[ pr mYN ies gRMQ dw nwm “ Awid smwij gRMQ “ jW “Awid vMSI pwvn gRMQ “
mnonIq krdw hW[ ikauNik Awid Sbd nwl Bwrq dy bhuq swry pRWqW iv`c Awid vMsI AnusUicq jwqW rihMdIAW hn ijvyN mdrws (qimlnwfU) iv`c Awid AWDU, Awid drwivV
, Awid krnwitk, pMjwb iv`c Awid DrmIN, auVIsw iv`c Awid AWDU, XU:pI: iv`c Awid vwsI[ swry Awid smwij nMU ie`k QW ie`kTy krnW smyN dI loV hY sgoN mu`K loV qy puMn
dw kMm vI hY[
8. nvyN gRMQ dw srUp---Awid kOm dy AvqwrW, gurUAW, irSIAW , muMnIAW , sMqW qy hor mhWpurKW dI bwxI ie`kqr krky koeI vI qrqIb dy ky il`K skdy hW[ myrw suJwE hY
ik AsIN Awid smwij dw gRMQ “rs” dy AwDwr qy sMpwdn krIey [ “rs” igxqI iv`c 9 hn-1. iSMgwr rs 2. vIr rs 3. kruxw rs 4. SWq rs 5. rOdr rs 6.
iBAWink rs 7. AdBu`q rs 8. hws rs 9. bBIq rs[ iehnW 9 rsW qoN ibnW hor Bwg vI joVy jw skdy hn ijvyN 1. sUPI vwd 2. jwqIvwd 3. rRh`svwd Awid[
ies gRMQ nMU iek hor rUp iv`c vI rcx dw suJwE BYNt krdw hW[ jy kr gRMQ nMMU cwr BwgW iv`c vMf leIey 1. ivAwh kwrj KMf 2. SuB sMdyS KMf 3. X`g (mhoCw)Awid
KMf 4. Awid pur`K AwrwDnw KMf, Awid[ iehnw ruJyivAW iv`c v`D rhy sMswr kol Dwrimk jW hor du`K su`K dy kwrjW leI bhuqw smW bYTx dw nhIN hY [ ies dw auhI KMf
piVHAw jwvy ijs dw sbMD aus kwrj nwl hovy[ ijvyN ivAwh SwdI dy smyN ivAwh kwrj KMf hI piVHAw jwvy ijs iv`c isrP ivAwh sbMDI hI bwxI drj kIqI geI hovy[
eysy pRkwr sog sMdyS KMf dI bwxI hI pVHI jwvy ijs iv`c mnu`K dy sMswsr qoN jwx dw Bwv Awvwgmn dw hI vrnx hovy [ qIjy KMf iv`c mhoCw , X`g, jW AMn pwxI nwl
sbMDq bwxI pVH ky hI Bog pw id`qw jwvy [ cOQy KMf iv`c auh bwxI hovy jo Awid purK dy ismrn dw sMdyS Aqy aupdyS idMdI hovy[ ies iv`c vrnx dohW suJvW iv`coN koeI vI
suJwh Apnw ilAw jwvy[ koeI hor cMgw suJwE vI ApnwieAw jw skdw hY[
9. gRMQ ikvyN bxyN ---gRMQ bnwauxw bVw kTn qy sUJ bUJ vwlw kwrj hovygw [ nw qy ieh QoVHY smyN iv`c iqAwr kIqw jw skdw hY qy nw hI ies nMU ie`k iek`lw bxw skygw[
ies qy Krc vI kwPI Awvygw[ Awid smwij dy AvqwrW, gurUAW qy sMqW nMU ieiqhws iv`cN Kojx dw qy iPr iehnW dI bwxI nMU iek QW iek`Tw krn dw ku`J smW vI lgygw[
ieh kMm mhIinAW dw nhIN sgoN keI swlW dw hY[ ikMnw smW lgygw ieh ies gl qy inrBr krygw ik ies dy kirMdy ikMnI lgn qy PurqI nwl kMm krdy hn[ mwieAw dw
vI kI pRbMD hY[ iPr vI swlW dw lgxw insicq hI hovygw [ bwxI KojxI qy ies nMU smJxW vI kTn kwrj hovygw[ ieh iksy iek iek`ly dw kMm nhIN[ dyS dw Brmx krky
bwxI Kojky ie`kqr krnI pvygI[ auQoN dy lokW nwl sMprk krky ies nMU smJxw vI hovygw[ ieh iksy ie`k dy krn dw kMm nhI [ies iv`c bhuqy h`QW qy A~KW dI loV pvygI
jo ivdvwnw , bu`DIjIvIAW qy swihqkwrW dIAW hoxgIAW[ iek bhuq swry pusqk BMfwr dI vI loV hovygI[ ipRMitMg pRYs vI ies nMU zrurI cehIdI hY qy mMcW rwhIN pRcwr dI vI
loV hovygI[
10 gRMQ kOx bxwvyN ?--- ieiqhws dsdw hY ik pMjwb dI DrqI qy bhUq swrIAW rcnwvW kIqIAW geIAW [audwhrx leI vYd pMjwb dI DrqI qy hI rcy gey[ guru gRMQ swihb
pMjwb dI DrqI dI dyx hY [ pMjwb swihq p`KON hI nhIN Xu`D pKoN vI Bwrq dyS dI AgvweI krdw irhw hY[ nvyN Awid smwij gRMQ dI rcnW krky pMjwb ieiqhws iv`c iek
hor mIl p`Qr gfygw qy nwmxw Ktygw[ suBwg nwl swnMU SRI guru rivdws swDU sMpRdwey suswietI pMjwb , iml geI hY[ ijs ny Awid smwij dI aunqI leI bIVw cuikAw
hoieAw hY qy QoVyH ijhy smyN ivc hI keI SlwgwXOg kdm pu`ty hn[ ies sMsQw dy hr iek siqkwrXog sMq jI mhwrwj bVy dUr AMdyS, audmI AgWh vDU , idAwlU qy
praupkwrI hn[ ieh mhwn Amr piv`qr Su`B kwrj vI iehnw dy kr kmlW dI Coh nwl hI sMpMn ho skdw hY[ swnMU ienW qy pUrw pUrw mwx vI hY qy Brosw vI qy AwSw vI
ikauNik sMqjn hI ieiqhws nMU moVw dyx dI smr`Qw rK`dy hn[
11. gRMQ dy iSMgwr kOx kOx ? --- ies gRMQ iv`c ikhVy ikhVy lwl rqnw dw juVwE krnw hY mu`K qOr qy ieh ieiqhws dsygw jW ies pRQwey bxweI koeI sBw simqI inrxw
krygI [ ku`Jku piv`qr hsqIAW v`l AsIN sMkyq krdy hW [(1) SRI gurU rivdws jI (2) SRI guru kbIr jI (3) pyRm r`s mqvwlI sMq mIrw bweI jI(4) sMq coKw mylw jI (5)
sMq nd nwr jI {dovyN , ACUq kOx , ivcoN } (6) sMq bRhm dws jI {pUnw pYkt} (7) sMq srvx dws jI bl`W (8) sMq nwmdyv jI (9) sMq sDnw jI(10) sMq qukw rwm jI
(11) sMq dwdU idAwl jI (12) sMq pltU dws jI (13) sMq mlUk dws jI (14)sMq dXw bweI jI {swry rivdws drSn} (15) sMq qrlocn jI(16) sMq nwBw dws jI (17)
sMq Dnw jI (18) sMq hIrw dws {rivdws dIp} (19) sMq eISr dws {Awid pRkwS} (20) hor ivcwrW nwl sihmq sMq [
12. ie`k pRwQnw---ies leI AsIN Bwrq dy Awid smwij dy sMqW, mhW purKW , bu`DIjIivAW, ivdvwnW qy swihqkwrW nMU qy ivSyS krky SRI guru rivdws swDU sMprdwie
soswietI , pMjwb nMU bynqI krdy hW ik auh ieh mhwn , Amr, psiv`qr qy SuB kwrj Awpxy kr kmlW iv`c lYx qy bwkI sB kwrjW vWg ies kwrj nMU vI nypry cwVHn [
swDU sMpRdwie dy ies kwrj krn nwl sMpRdwie dI igxqI kRwNqIkwrIAW qy ju`g pltUAW iv`c igxI jwvygI [ Awid smwij , dyS qy ivdySW iv`c kyvl snmwn hI nhIN pwvygw
sgoN AiDAwqimk, AwriQk, smwijk, rwjnIiqk qy ividAk pKON vI AmIr hovygw[ kOm dwsqw qoN mu`kq hO jwvygI qy sMpRdwie dw hr sMq sdw sdw dy leI Amr ho
jwvygw[